Tallo a Mexicano

Adtoy man ti maysa a burtia-an (puzzle iti Ingles) a pangpadasanyo a warwaren ti utekyo.

Adda tallo a Mexicano nga agga-gayyem a nakakallugong a kas makita iti retrato iti kannigid. Ti naganda ket Juan, Julio ken Pedro.

A kas makita iti retrato, dua iti nakakallugong iti nangisit, maysa iti saan a nangisit (ipapantayo laengen a puraw). Ita, inikkatda dagiti kallugongda ket ingkabilda iti maysa a supot. Timmakder dagitoy tallo a Mexicano. Nakaliniada a nakatakder a nakasango amin iti amianan. Ni Pedro ket adda iti likod da Julio ken Juan. Ni Julio ket adda iti likod ni Juan.

Iti sabali a pannao, ni Pedro saana a makita ti ulona ngem makitana ti ul-ulo da Julio ken Juan. Ni Julio ket saanna a makita ti ulona ken ti ulo ni Pedro ngem makitana ti ulo ni Juan. Ni Juan ket saanna a makita ti ulona ken ti ul-ulo da Julio ken Pedro. Iti ababa a pannao, awan a pulos ti ulo a makita ni Juan (Kitaen ti “sketch”. Saan a makita no ania ti maris dagiti kallugong tapno adda kenka a mangpanunot).




Itan kinulogkulogmo ti supot a nakaykargaan dagiti tallo a kallugongda samo inkallugong tunggal maysa kadakuada. Ingkabilmo dagiti kallugong manipud iti likodanda tapno saanda a makitkita no ania ti maris (color iti Ingles) ti kallugong nga adda iti ul-uloda.

Kuna ni Pedro, “Ammok ti maris ti kallugong nga adda iti ulok!”

Kuna ni Julio, “Saanko nga ammo ti maris ti kallugong nga adda iti ulok!”

Kuna ti Juan, “Ammok ti maris ti kallugong nga adda iti ulok!”

Ngarud, dagitoy ti saludsod ti burtia-an:

A. Ania ti maris ti kallugong ni Juan?

B. Kasano ti pannaka-ammo ni Juan ti maris ti kallugongna uray no awan a pulos ti makitana nga ul-ulo ken kalkallugong?

Masdaawka ngata, kabsat, no kasano ti pannakaamo ni Juan ti maris ti kallugongna uray no awan a pulos ti kallugong a makitana ngem napintas ti sungbat ti daytoy a burtia-an. Sakbay a siripem ti sungbat ti burtia-an, irugimon, kabsat, nga asaen ti utekmo. Ti utek ket kasla iti buneng a no saan a maasa, ngumudel ken no nabayag a saan a maasa, aglati!

Sungbat ti Burtia-an:

A. Nangisit ti maris ti kallugong ni Juan.

B. Apay a nangisit? Imbasar ni Juan ti pannakaammona iti maris ti kallugongna babaen iti sungbat ni Julio. Kastoy ti lohika (logic iti Ingles) nga inusar ni Juan:
“No puraw ti kallugongko, sigurado nga ammo ni Julio ti maris ti kallugongna ta ti maris dagiti natda a kallugong a dua ket agpadpada a nangisit.
No nangisit ti kallugongko, saan nga ammo ni Julio ti maris ti kallugongna ta ti maris dagiti natda a kallugong a dua ket nangisit ti maysa ket puraw ti maykaddua.
Kuna ni Julio a saanna nga ammo ti maris ti kallugongna, ngarud ti kallugongko ket nangisit!”

Ti Pagsasao nga Ingles

Ammoyo kadi a datayo nga Ilocano ket natuttutop iti panangusartayo dagiti balikastayo iti pagsasaotayo nga Ilocano ngem kadagiti Amerikano wenno dagiti tattao diay Inglatera kadagiti balbalikasda iti pagsasaoda nga Ingles? Basaenyo ti sumagannad nga artikulo a nabasak iti maysa a website.


English, A Crazy Language!

Let's face it - English is a crazy language. There is no egg in eggplant nor ham in hamburger; neither apple nor pine in pineapple.

English muffins weren't invented in England or French fries in France. Sweetmeats are candies while sweetbreads, which aren't sweet, are meat.

We take English for granted. But if we explore its paradoxes, we find that quicksand can work slowly, boxing rings are square and a guinea pig is neither from Guinea nor is it a pig.

And why is it that writers write but fingers don't fing, grocers don't groce and hammers don't ham?

If the plural of tooth is teeth, why isn't the plural of booth beeth? One goose, 2 geese. So one moose, 2 meese? One index, 2 indices? Doesn't it seem crazy that you can make amends but not one amend?

If you have a bunch of odds and ends and get rid of all but one of them, what do you call it? If ‘teachers taught’, can you also say ‘preachers praught’? If a vegetarian eats vegetables, what does a humanitarian eat?

Sometimes I think all the English speakers should be committed to an asylum for the verbally insane. In what language do people recite at a play and play at a recital? Ship by truck and send cargo by ship? Have noses that run and feet that smell? How can a slim chance and a fat chance be the same, while a wise man and a wise guy are opposites? Why do you park in your driveway and then drive on the parkway?

You have to marvel at the unique lunacy of a language in which your house can burn up as it burns down, in which you fill in a form by filling it out and in which an alarm goes off by going on. English was invented by people, not computers, and it reflects the creativity of the human race (which, of course, isn't a race at all). That is why, when the stars are out, they are visible, but when the lights are out, they are invisible.

Dagiti Daniw ni Ogden Nash

Maysa kadagiti idolok a mannaniw nga Americano ket ni Ogden Nash. Nayanak isuna idi 1902, natay idi 1971. Saan laeng a makalinglingay no di ket pay makapa-ellek dagiti daniwna. No dadduma, igaggagarana iti sabali a pangiletrana dagiti balikas iti daniwna tapno makakatawaka no basaem ida. Dagitoy man dagiti dadduma a daniwna.

The Firefly

The firefly's flame
Is something for which science has no name
I can think of nothing eerier
Than flying around with an unidentified glow on a person's posteerier.

Common Cold

Go hang yourself, you old M.D,!
You shall not sneer at me.
Pick up your hat and stethoscope,
Go wash your mouth with laundry soap;
I contemplate a joy exquisite
In not paying you for your visit.*
I did not call you to be told
My malady is a common cold.

By pounding brow and swollen lip;
By fever's hot and scaly grip;
By those two red redundant eyes
That weep like woeful April skies;
By racking snuffle, snort, and sniff;
By handkerchief after handkerchief;
This cold you wave away as naught
Is the damnedest cold man ever caught!


Give ear, you scientific fossil!
Here is the genuine Cold Colossal;
The Cold of which researchers dream,
The Perfect Cold, the Cold Supreme.
This honored system humbly holds
The Super-cold to end all colds;
The Cold Crusading for Democracy;
The Führer of the Streptococcracy.


Bacilli swarm within my portals
Such as were ne'er conceived by mortals,
But bred by scientists wise and hoary
In some Olympic laboratory;
Bacteria as large as mice,
With feet of fire and heads of ice
Who never interrupt for slumber
Their stamping elephantine rumba.


A common cold, gadzooks, forsooth!
Ah, yes. And Lincoln was jostled by Booth;
Don Juan was a budding gallant,
And Shakespeare's plays show signs of talent;
The Arctic winter is fairly coolish,
And your diagnosis is fairly foolish.
Oh what a derision history holds
For the man who belittled the Cold of Colds!

*Idi tiempo ni Ogden Nash, dagiti dodoktor ket ag-house call-da pay laeng. Ita, embes nga umay ti doktormo iti balaymo, sikan ti mapan iti opisinana.



The Cow

The cow is of the bovine ilk;
One end is moo, the other, milk.


More People About Work

When people aren't asking question
They're making suggestions
And when they're not doing one of those
They're either looking over your shoulder or stepping on your toes
And then as if that weren't enough to annoy you
They employ you.
Anybody at leisure
Incurs everybody's displeasure.
It seems to be very irking
To people at work to see other people not working,
So they tell you that work is wonderful medicine,
Just look at Firestone and Ford and Edison,
And they lecture you till they're out of breath or something
And then if you don't succumb they starve you to death or something.
All of which results in a nasty quirk:
That if you don't want to work you have to work to earn enough money so that you won't have to work.

Maminsan Pay *

Impasay-opmo kaniak ti ayamu-om ti nasam-it a sabsabong
Impariknam kaniak ti kinabara dayta barukong
Binangonmo ti natibker a bato nga innak nagsanggiran
Intedko met kenka ti ayatko a naylangitan.

Awan ti palimed nga ilemlemmengta
Nagkarita a dua,
Nagsapatata
Denggem daytoy ibagak kenka.

Saanmo koma nga ipaidam ti ayatmo ita a rabii
Saan a dakkel a basol ti maysa a kamali
Mangrugita manen, biagko
No ipaaymo kaniak ti ayatmo
Kenka ti ayatko innak met ipaay
Maminsan pay.

Dagiti nalamiis nga angin, kinunam, umayto
Mangted iti tayegteg iti maysa a nalukneng a puso
Kunak met, kibinennak ta irugitan nga iyaskaw dagiti sakata
Kaykayatmo kadi ti magna nga agmaymaysa?
Ti kinapalangguad, a kas ti kinaagum
Ket kasla kaapges ti tudok ti maysa a natadem a dagum
Ngem uray no kasta, biagko, iti kaunggan ti pusok adda pammakawan
A mang-anninek ti taaw ken ti dalluyon a maburak iti kadaratan.

Kunada nga amin a banag ditoy lubong ket mapukaw
Kasla ti arabaab nga umay ngem kalpasanna pumanaw
Ti panagdaldaliasatta ket alaenna ti sibubukel a panagbiagta
Saanko a mabalin nga ibabawi ti ayat nga impaayko kenka.

Ibagak manen kenka
Saanmo koma nga ipaidam ti ayatmo ita a rabii
Saan a dakkel a basol ti maysa a kamali
Mangrugita manen, biagko
No ipaaymo kaniak ti ayatmo
Kenka ti ayatko innak met ipaay
Maminsan pay.


*Naadaw iti maysa a kanta.

Iti Dennak Kenka

Nadawel man
Dagiti dalluyon ti baybay,
Narungsot man
Dagiti danum a maburak
Iti tangrib ken kadaratan,
Napudot ken nadam-eg man
Ti angin a maysaplit
Iti rupa ken takiag,
No addak iti dennam
Natalna ken naulimek ti taaw,
Saan a nalamiis dagiti danum
A mangdigos dagiti sakata
Nadarisay ti angin
A mang-apiras ti nalamuyot
A pingpingmo
Sabali ti mariknak
Ta saanmo a marukod, biagko
Ti kauneg ti panagayatko.

Puseg

Puseg man ket narabaw
Puseg man ket nauneg
Daytoy saan nga ang-angaw
Ti puseg ket napateg
Makitak dita bibigmo
Maysa a nasam-it nga isem
Ti imbagak kenka ket pudno
Nalipatam kadin, gayyem?

Idi inamitnaka ni Ina
Iti siam a bulan
Iti uneg ti tianna!
Ti puseg iti nagnaan
Ti taraon ken dara
A nangsustansia kenka.
No saan a gapu iti Ina
Saanka a timmao ditoy daga!

Ayat

Agpaypayduma a kinalibnos
Isem ti balasang
Makarunaw a perreng
Balikas nga agta-ud iti puso
Makaparag-o a sungbat
Danum iti saka
Nairut a panagkibin
Balitok a singsing
Bendision ni Apo Padi
Ar-arasaas iti rabii
Nabara a rakep
Nabara nga agek
Nalamuyot nga apiras
Damo a pananglukat
Nainayad nga iseserrek
Kompas ti musika
Nalibeg a linnaaw
Nabasa a ruruot
Nalangto a ruruot
Naylangitan nga aneng-eng
Naylangitan a rikna
Siam a bulan
Sangit ti ubing!

Ti Dara A Nangisalakan Kaniak *

Nagubbog ti dara iti likodmo
Iti tallo pulo ket siam a saplit!
Nagubbog ti dara iti mugingmo
Ta kinoronaanda ti ulom iti siit!
Nagubbog ti dara dagiti tumengmo
Nagubbog ti dara iti rupam
Gapu ti pannakaydaramudommo
Iti kinadagsen ti krus nga inamitmo!
Nagubbog ti dara dagiti sakam
Nagubbog ti dara dagiti imam
Kadagiti lansa a naypalok!
Nagubbog ti dara ken danum iti bakrangmo
Iti natadem a lanseta a nayduyok!
Nalabbaga ti dara a nangdigos
Ti nakaylansaam a krus!
Aglulua dagitoy matak
Ta no man pay nakakaskas-ang
Dagitoy linak-ammo ditoy daga
Indawatmo, "Ama, pakawanem koma ida
Ta saanda nga ammo ti ar-aramidenda!".


* Napa-uluan iti "Dardara a Nagubbog" iti Iluko.com